Είναι 19:00 και κάθομαι στην παραλία, πάνω στη ζεστή άμμο. Έχουμε τελειώσει το μπάνιο αλλά χαλαρώνουμε ακούγοντας τον κυματισμό του νερού και νιώθοντας ένα δροσερό αεράκι. Είναι η αγαπημένη μας στιγμή της ημέρας, όταν ο ήλιος τα κάνει όλα να φαίνονται χρυσά και τον νιώθεις πάνω σου σαν χάδι.
Ενώ πιο πριν ήταν σχεδόν άδεια η παραλία, άρχισαν σιγά σιγά να έρχονται άνθρωποι όλων των ηλικιών και κυρίως οικογένειες με μικρά και μεγαλύτερα παιδιά. Τα παιδιά και οι γονείς τους παίζουν, κινούν το σώμα τους και κοινωνικοποιούνται. Το φυσικό περιβάλλον αλλά και η όμορφη εμπειρία της θάλασσας, μειώνει το άγχος και στρες τους.
Συχνά με ρωτούν “Τι ώρα πρέπει να πηγαίνουν τα παιδιά για ύπνο;”. Ένα απλό Google search θα δείξει αποτελέσματα όπως “19:00 το χειμώνα και 20:00 το καλοκαίρι”. Πολλά βιβλία και και ειδικοί θα πουν το ίδιο, παρέα με την σύσταση για την αποφυγή ηλεκτρονικών οθονών. Φτάνει όμως η σύσταση αυτή να χωρέσει το ελληνικό καλοκαίρι, τα απογεύματα με τον χρυσό ήλιο και το παιχνίδι στην θάλασσα; Την συζήτηση με άλλους γονείς ή φίλους για τα ωραία που έκαναν ή τα δύσκολα που πέρασαν πίνοντας το καφεδάκι μας; Τα ελληνικά που μαθαίνουν τα πολύγλωσσα παιδιά μας και την σύνδεση με τον παππού και την γιαγιά που δεν βλέπουν για μήνες; Τι θυσιάζουν οι γονείς που επιλέγουν να ακολουθήσουν το πρόγραμμα αυστηρά; Από πόσες γιορτές έφυγαν και πόσες φορές είχαν προστριβές με τις οικογένειές τους γιατί έπρεπε να ακολουθήσουν αυτήν την ώρα ύπνου;
Η κουλτούρα του ύπνου και οι πολιτισμικές διαφορές
Πολλές συστάσεις για τον βρεφικό και παιδικό ύπνο και κατ’ επέκταση για τη γονεϊκότητα είναι σχεδιασμένες για δυτικές κοινωνίες, όπως η Αμερική, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία και η Ολλανδία, και αντικατοπτρίζουν τις αντίστοιχες αξίες. Στις κοινωνίες αυτές, ο ύπνος στις 19:00 ή στις 20:00 μπορεί να είναι μια πρακτική που ταιριάζει με τις κοινωνικές δομές και τον τρόπο ζωής τους, όπου οι γονείς εργάζονται από νωρίς το πρωί και τα παιδιά χρειάζονται έναν συγκεκριμένο αριθμό ωρών ύπνου για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στο σχολείο ή στο παιδικό σταθμό.
Οι δυτικές πρακτικές εστιάζουν περισσότερο στην αυτονομία και την ανεξαρτησία του παιδιού, ενώ άλλες κουλτούρες, όπως οι ανατολικές, δίνουν έμφαση στη συλλογική εμπειρία και τη συνύπαρξη. Αυτό μπορεί να εξηγεί γιατί στις μεσογειακές χώρες, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, τα παιδιά κοιμούνται πιο αργά, καθώς η κοινωνική συμμετοχή και οι οικογενειακές σχέσεις θεωρούνται πιο σημαντικές. Φυσικά ακόμη και οι χώρες αυτές έχουν επηρεαστεί από τις δυτικές αξίες της αυτονομίας και της ανεξαρτησίας αλλά βλέπουμε συχνά να θυσιάζονται αν αυτό σημαίνει ότι μια οικογένεια ή κοινότητα θα έρθει κοντά και θα ενισχύσει τους οικογενειακούς και κοινωνικούς της δεσμούς.
Όταν ακολουθούμε αυστηρά τις οδηγίες χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη την κουλτούρα μας ή τις προσωπικές μας αξίες, χάνουμε πολύτιμες στιγμές που συμβάλλουν στη συνολική ανάπτυξη και ευτυχία του παιδιού μας. Πώς μπορούμε να αγνοήσουμε την αξία της κοινωνικής δικτύωσης, της οικογενειακής σύνδεσης και της πολιτισμικής μας κληρονομιάς;
Γιατί είναι σημαντική η ευελιξία;
Η προσαρμογή των πρακτικών μας στις πολιτισμικές και οικογενειακές αξίες είναι ζωτικής σημασίας. Δεν χρειάζεται να εγκλωβιζόμαστε σε στερεότυπα και να θυσιάζουμε τις πολύτιμες στιγμές που κάνουν το καλοκαίρι και τη ζωή μας μοναδικά ελληνικά. Αντί να εστιάζουμε αποκλειστικά στο ρολόι, ίσως είναι πιο χρήσιμο να δώσουμε έμφαση στην ποιότητα του ύπνου και στο πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον που ευνοεί την ξεκούραση χωρίς να θυσιάζουμε αυτές τις στιγμές.
Στην πραγματικότητα, η οικογένεια μπορεί να επωφεληθεί περισσότερο από το να προσαρμόσει τη ρουτίνα του ύπνου στις πραγματικές της ανάγκες και αξίες, αντί να προσπαθήσει να προσαρμόσει τις ανάγκες και τις αξίες της σε μια ρουτίνα που δεν της ταιριάζει. Ο ύπνος είναι σημαντικός, αλλά πρέπει να βρούμε μια ισορροπία που θα επιτρέπει τόσο την ανάπαυση όσο και την απόλαυση της ζωής.
Η Ανάγκη για Ευελιξία και Επαναξιολόγηση
Ίσως δεν είναι πάντα εύκολο να πάτε κόντρα στο ρεύμα και να επιλέξετε να μην ακολουθήσετε τα αυστηρά προγράμματα που προτείνουν οι ειδικοί. Η κοινωνία μας συχνά ενθαρρύνει την πειθαρχία και την τυπικότητα, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η γονεϊκότητα δεν είναι μια μονοδιάστατη υπόθεση. Κάθε οικογένεια είναι διαφορετική, και οι ανάγκες των παιδιών και των γονιών ποικίλλουν.
Τελικά, αυτό που έχει σημασία είναι η σύνδεση με το παιδί σας, οι στιγμές χαράς, η ανάπτυξη των συναισθηματικών δεσμών και η ευημερία της οικογένειάς σας. Ίσως το παιδί σας να κοιμηθεί λίγο αργότερα, αλλά αυτό μπορεί να αντισταθμιστεί από τις εμπειρίες που θα αποκομίσει από τον χρόνο που θα περάσετε μαζί.
Το ερώτημα δεν είναι μόνο τι ώρα πρέπει να πάει το παιδί για ύπνο, αλλά τι θυσιάζουμε για να το κάνουμε αυτό. Και αν αυτές οι θυσίες αξίζουν πραγματικά τον κόπο.
