Πόση ώρα αντέχει ξύπνιο το παιδί μου; Nap gaps ή αλλιώς παράθυρα ύπνου

Όταν έγινα μητέρα το 2017 έψαχνα να βρω πώς θα βοηθήσω το παιδί μου να κοιμηθεί και πόσες ώρες ύπνου χρειάζεται. Κάτι που δεν είχα σκεφτεί ποτέ να ψάξω είναι πόσες ώρες αντέχει ξύπνιο. Από τη στιγμή που συνειδητοποίησα ότι αυτή είναι μια από τις πιο σημαντικές ερωτήσεις που πρέπει να κάνουμε, παρατήρησα ότι πάρα πολλοί γονείς και φροντιστές δυσκολεύονται να διαχειριστούν τον ύπνο του παιδιού τους επειδή έχουν την προσδοκία ότι θα αντέχει ξύπνιο περισσότερες ώρες από αυτές που πραγματικά αντέχει. Εδώ λοιπόν έρχονται τα naps, ή αλλιώς παράθυρα ύπνου στα ελληνικά, για να μας δώσουν μία απάντηση σχετικά με το ερώτημα αυτό.

Τι είναι τα παράθυρα ύπνου;

Τα παράθυρα ύπνου είναι ένας υπολογισμός σχετικά με το πόσες ώρες αντέχει ένα παιδί ξύπνιο πριν θελήσει να ξανακοιμηθεί πάλι. Θα τα βρείτε με πολλά ονόματα όπως: διαστήματα μεταξύ ύπνων, ή με την ονομασία τους στα αγγλικά: nap gaps, awake windows, wake windows. Όλα αυτά σημαίνουν το ίδιο πράγμα.

Συνήθως παρουσιάζουμε τα παράθυρα ύπνου δείχνοντας ένα εύρος ωρών που θεωρείται φυσιολογικό. Οι γονείς θα πρέπει να θυμούνται ότι δεν αντέχουν όλα τα παιδιά το ίδιο χρονικό διάστημα ξύπνια ή δεν αντέχουν το ίδιο χρονικό διάστημα μεταξύ κάθε ύπνου. Για παράδειγμα, κάποια μωρά μπορεί από το πρωί που ξυπνούν να αντέχουν 2 ώρες μέχρι τον πρώτο ύπνο, αλλά μέχρι τον δεύτερο να αντέχουν 4.

Πού βασίζονται τα nap gaps ή παράθυρα ύπνου;

Τα παράθυρα ύπνου βασίζονται σε έναν από τους μηχανισμούς του ύπνου που λέγεται ομοιοστατική υπνική πίεση (homeostatic sleep pressure/drive). Αυτός ο μηχανισμός υπάρχει σε όλα τα έμβια όντα και καθορίζει το χρονικό διάστημα κατά το οποίο θα παραμείνουν ξύπνια και σε γρήγορση, πριν νιώσουν την ανάγκη για ύπνο να τους κατακλύει.

Κανένας οργανισμός δεν μπορεί να παραμείνει ξύπνιος επ΄’ αόριστον. Ακόμη και αν με κάποιο τρόπο καταφέρνουμε να γνωρίσουμε όλα τα σημάδια που μας δίνει το σώμα μας για να κοιμηθούμε κάποια στιγμή θα μας έπαιρνε ο ύπνος εκεί που βρισκόμαστε. Αν έχετε παραμείνει ποτέ ξάγρυπνοι για κάποιο λόγο, θα παρατηρήσατε ότι κάποια στιγμή φτάσατε σε μία φάση όπου δεν μπορούσατε να αντισταθείτε με τίποτα στον ύπνο. Αυτή ήταν η υπνική σας πίεση που είχε αυξηθεί πολύ.

Στα παιδιά, η υπνική πίεση αυξάνεται πιο γρήγορα απ’ ότι στους ενήλικες και αυτός είναι ένας από τους λόγους που χρειάζονται τους ύπνους μέσα στην ημέρα. Έχουμε έρευνες που δείχνουν ότι οι ύπνοι μέσα στην ημέρα (αριθμός, διάρκεια) και τα διαστήματα λοιπόν μεταξύ τους, επηρεάζονται από την ανάπτυξη του εγκεφάλου, την φυλετική ομάδα, το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει το παιδί, την κουλτούρα και τον πολιτισμό του.

Τα παράθυρα ύπνου ανά ηλικία

Τι να κάνω αν τα nap gaps ή παράθυρα ύπνου σε εμάς δεν λειτουργούν;

Πολλοί γονείς αναφέρουν πως τα παράθυρα ύπνου δεν λειτουργούσαν καθόλου στο παιδί τους ή ότι τους άγχωναν υπερβολικά. Κάποιοι γονείς ακολουθούν τα παράθυρα ύπνου ευλαβικά όμως επειδή δεν είναι εξατομικευμένα, μπορεί να βλέπουν συχνότερες αφυπνίσεις το βράδυ ή αντίσταση στον βραδινό ύπνο. Άλλοι πάλι, είδαν αρχικά πως τα παράθυρα ύπνου λειτουργούσαν, όμως περίπου στους 4-6 μήνες είδαν πως σταμάτησαν πια. Αν είστε σε κάποια από αυτές τις κατηγορίες, μην ανησυχείτε. Μπορείτε και εσείς να βελτιώσετε τον ύπνο όλης της οικογένειας.

Παρακολουθήστε το παιδί σας

Κάποια παιδιά ακολουθούν τον δικό τους ρυθμό και αν δεν παρουσιάζουν δυσφορία, κλάμα, σημάδια υπερβολικής κούρασης, αλλά και αν οι νύχτες τους είναι ξεκούραστες, χωρίς πολλές αφυπνίσεις, τότε μπορείτε να ακολουθήστε τον ρυθμό τους. Ένα από αυτά τα παιδιά είναι ο γιος μου. Από την πρώτη στιγμή, το πρώτο παράθυρο ύπνου του ήταν κοντά στην πρωινή αφύπνιση του, ακόμη και όταν έφτασε να έχει μόνο έναν ύπνο μέσα στην ημέρα. Στην ηλικία των 16 μηνών μέχρι και τα 2,5 έτη, δεν ακολουθεί το παραπάνω πινακάκι αλλά κοιμάται σταθερά 3 περίπου ώρες από την πρωινή του αφύπνιση και μένει ξύπνιος, χωρίς δυσφορία και δυσκολία για πάνω από 7 ώρες μέχρι τον βραδινό του ύπνο.

Παρακολουθήστε τι συμβαίνει μέσα στην ημέρα

Η ηλικία του παιδιού δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας που καθορίζει πόσο μεγάλο ή μικρό θα είναι το παράθυρο του παιδιού σας. Δεν είναι κάθε μέρα ίδια και δεν έχει ένα μωρό κάθε μέρα τα ίδια παράθυρα. Ασθένειες, δραστηριότητες που κάνει, αναπτυξιακά στάδια μπορούν να αυξήσουν ή μειώσουν τα παράθυρα.

Μην αγχώνεστε

Το υγιές άγχος μπορεί να μας κινητοποιήσει να βρούμε τι συμβαίνει στον ύπνο του παιδιού μας. Πολλοί γονείς όμως αγχώνονται υπερβολικά πολύ όταν τα παράθυρα ύπνου του παιδιού τους δεν συμβαδίζουν με τις πληροφορίες που βρίσκουν στο διαδίκτυο. Θυμηθείτε: το παιδί σας δεν διαβάζει τις πληροφορίες αυτές και δεν ακολουθεί τους κανόνες που φτιάχνουμε. Ακολουθεί αυτό που του λέει το σώμα του να ακολουθήσει.

Συνοψίζοντας

Τα παράθυρα ύπνου ή nap gaps μπορούν να είναι ένα εργαλείο που θα σας δείξει περίπου τι να περιμένετε ανά ηλικία σχετικά με τα διαστήματα που αντέχει το παιδί σας ξύπνιο. Δεν θα πρέπει να γίνονται πηγή άγχους αν δεν ταιριάζουν στο δικό σας παιδί γιατί, όπως είδαμε, κ΄αθε παιδί μπορεί να έχει τον δικό του ρυθμό ή τα παράθυρα ύπνου να διαφέρουν ανά περίοδο ή ακόμη και από μέρα σε μέρα.

Αντιμετωπίζετε δυσκολίες με τον ύπνο του παιδιού σας;

Πιστεύουμε ότι ο υγιής ύπνος ενός παιδιού είναι στενά συνδεδεμένος με τη συνολική ευημερία της οικογένειας. Εστιάζουμε στη δημιουργία ενός ξεκούραστου και υποστηρικτικού περιβάλλοντος για όλους. Μαζί θα βρούμε ήπιες και αποτελεσματικές στρατηγικές για να σας βοηθήσουμε να καθιερώσετε υγιείς συνήθειες ύπνου και να απολαύσετε κι εσείς ήρεμες νύχτες, κάνοντας τη διαχείριση του ύπνου απλούστερη και πιο ξεκούραστη. Κλείστε ραντεβού σήμερα κιόλας!